Rondom Sionsberg: Jan van der Meer

In en om Sionsberg aan de Birdaarderstraatweg in Dokkum gebeurt van alles op het gebied van zorg. Om al die verhalen een plekje te kunnen geven, heeft online stadskrant in-dokkum.nl de rubriek ‘Rondom Sionsberg’. Hier komt iedere keer een verhaal van Sionsberg aan bod. In deze editie vertelt Jan van der Meer over zijn praktijk voor ondersteuning bij sterven, afscheid en rouw; gevestigd in de G-vleugel van Sionsberg.

Jan van der Meer biedt met zijn praktijk ‘mens voor mens – er zijn’ begeleiding en ondersteuning (voorafgaand) bij overlijden en/of betrokkenen. “Daar waar mensen ondersteuning en begeleiding nodig hebben bij afscheid en rouw, kan ik helpen: voorafgaand bij een overlijden tot en met de voorbereiding en uitvoering van de afscheidsplechtigheid en nazorg of rouwverwerking voor nabestaanden. Ik probeer iets wat niet draagbaar is – het overlijden van een geliefd iemand – dragelijker te maken.”

Van zorg naar zzp
Waar de begrafenisondernemer zich bezighoudt met de praktische zaken - het ontzorgen door de druk van het regelen weg te halen - rondom een overlijden, houdt Jan zich bezig met het mentale vlak. “Ik heb jarenlang in de zorg gewerkt en het laatste stukje zorg en de begeleiding daaromheen sprak me altijd aan. In combinatie met mijn studie theologie heb ik ervoor gekozen vanaf 2014 als zzp’er op religieus en humanistisch vlak door te gaan.”

Iedereen mag rekenen op ondersteuning
Het vak van Jan heeft niet een naam en het totaalpakket wat Jan biedt komt zeker niet vaak voor. “Uitvaartsprekers of predikanten die een uitvaart begeleiden zijn er natuurlijk wel. Vroeger had je niet zoveel keuze bij een overlijden, werd veel door de kerk geregeld. Maar de tijden zijn veranderd. Ook op het kerkelijke vlak: meer en meer staat het leven van de overleden persoon centraal, in plaats van enkel geloofsonderwijs. Vanuit mijn geloof voel ik dat ik wat mensen betreft geen onderscheid moet maken en dat ik er voor mensen moet zijn, dus ook als ze niet gelovig of anders gelovig zijn. Het gaat immers om de mens. Ik vind dat niet lastig, mij cliënten en hun naasten bepalen, niet ik. Ik wil er echt voor iedereen zijn, iedereen mag rekenen op mijn ondersteuning.”

Dichter bij de mens Wanneer je fulltime 24 uur per dag, 7 dagen per week beschikbaar en bereikbaar bent kun je spreken van een way of life. “Ik weet niet waar ik vanavond ben, of ik vijf minuten of de hele avond op een verjaardag ben… Ik werk veel, maak veel uren – gemiddeld zo’n 15-20 uren per gezin per week – maar dit voelt niet als werken. Dat komt omdat het zo bijzonder is: dichter bij de mens kom je niet. In de laatste fase komt de échte mens naar boven, alles krijgt een andere waarde. Mensen zijn vlak voordat ze overlijden zo puur, zo echt, ik vind dát mooi”, legt Jan uit. “Al schuilt in dat altijd maar ‘aan’ staan ook een risico van overbelast raken.”

Rouwverwerking
Steeds vaker wordt Jan al voorafgaand aan een overlijden bij een familie betrokken, om vervolgens de uitvaart te begeleiden. Ook is Jan in de periode van rouw van grote waarde: “Sowieso vindt er een aantal weken na het overlijden een afrondend gesprek plaats, soms bied ik daarna ook rouwbegeleiding. Maar, ik ben geen therapeut met een doelstelling. Tijdens de rouwverwerking is het zo ontzettend belangrijk dat mensen hun verhaal kunnen doen. Keer op keer. Daar waar de maatschappij op een gegeven moment wel klaar is met je verhaal bied ik, ook daarna nog, in dat rouwproces een luisterend oor. Het is heel belangrijk om te weten dat bij rouwbegeleiding níets moet maar dat er ruimte is en blijft om steeds opnieuw je verhaal te kunnen doen.”

Schaapje en regenboogzand
Van jong tot oud kloppen mensen aan bij Jan voor begeleiding. “Kinderen vinden de dood of een begrafenis vaak eng, niet door de dood zelf maar vaak door het verdriet wat ze zien en ervaren bij volwassenen. Wanneer kinderen in aanraking komen met de dood, gebruik ik altijd heel bewust het woord ‘doodgaan’. En de kinderen krijgen van mij een knuffel-schaap met de volgende kenmerken: grote oren waar de kinderen alles aan kunnen vertellen, want dit schaap verteld namelijk niks door. Het schaap stelt ook geen vervelende vragen én het heeft zakken waar je briefjes in kan stoppen.”

Speciaal voor kinderen gebruik ik de regenboogceremonie: “Naast dat de regenboog de gelofte van God weergeeft dat hij ons nooit in de steek zal laten, weten kinderen dat als het regent en ze zien de regenboog, de zon nooit ver weg kan zijn. Ik heb speciaal regenboogzand wat de kinderen over de kist mogen strooien zodat als ze een regenboog zien ze altijd aan hun overleden dierbare zullen denken. Ik ben ook heel eerlijk: het verdriet gaat nooit helemaal weg en die tranen mogen er zijn, maar met de tijd veranderd verdriet wel.”

Gedichtenbundels
Gemiddeld begeleidt Jan zo’n 15-20 uitvaarten per maand. “Tuurlijk raakt dit werk me, maar het brengt me niet uit balans. Vanwege mijn beroepsgeheim kan ik niet mijn verhalen delen. Daarom schrijf ik graag gedichten, dat is mijn uitlaadklep”, zegt Jan die inmiddels vier gedichtenbundels heeft uitgebracht. “Ik maak nooit reclame voor mijn praktijk, deel niks op social media vanwege de privacy, deze gedichtenbundels leveren me veel warme reacties en nieuwe contacten op.”

Kijk voor meer informatie over ‘mens voor mens’ op de website van Jan van der Meer.

Jan van der Meer is ook betrokken bij de organisatie van Warm Winterlichtavond bij begraafplaats Wâldhôf in Opeinde. Tijdens deze avond is er voor nabestaanden gelegenheid contact met elkaar te hebben en ervaringen te delen. Warm Winterlichtacond vindt op donderdagavond 17 november plaats, hier worden de gedichten van Jan van der Meer voorgedragen, met muzikale ondersteuning van Gurbe Douwstra. Aanmelding is gewenst via waldhof@monuta.nl.