Op woensdag 13 november kwamen er zo’n 160 mensen af op een lezing over de geschiedenis van het Harddraverspark, georganiseerd door de Historische Vereniging Noordoost-Friesland. Piet de Haan en Warner B. Banga hebben op verzoek van de gemeente Noardeast-Fryslân onderzoek gedaan naar de historie van het gebied waar straks sport, horeca en toerisme zal samenkomen. De onderzoekers kwamen erachter dat er door de jaren heen kennis verloren is gegaan over de herkomst van een aantal namen en functies van ruimtes en grenzen. Er is onderzoek verricht naar vier ruimtes namelijk; de IJsherberg, de Sjûk Oome Hof, het sluisje en het Oosterverlaat en het Kalkhúske. Maar er is ook gekeken naar natuurlijke en kunstmatige grenzen van het Harddraverspark.
"Wat voor veel mensen een verrassing was tijdens de lezing is dat Dokkum tot 1925 eigenlijk alleen grondgebied had binnen de Bolwerken."
Namen veranderen in de volksmond
Van mei tot november hebben Piet de Haan en Warner B. Banga onderzoek gedaan naar de geschiedenis van het Harddraverspark. “Opvallend is dat door de jaren heen benamingen van gebouwen door middel van aannames in de volksmond zijn veranderd,” vertelt Warner over de bevindingen. Zo moet de straat de Brokmui eigenlijk Brockhuis heten. “De straatnaam is gebaseerd op een oude kaart rond het jaartal 1718. “Maar wij zijn erachter gekomen dat deze naam nergens anders naar voren komt. Hoog waarschijnlijk een fout van de kaartenmaker.” Wat wel meermaals naar boven kwam is de naam Brockhuis. De naam slaat op een huis dat zich ooit in een buurt oostelijk van het Schapedijkje bevond op broekland (dat is nat/drassig land).
De IJsherberg
De locatie van de lezing valt ook binnen het Harddraverspark gebied. “De IJsherberg was niet per se de enige ijsherberg van Dokkum.” Vroeger was elke herberg 's winters een ijsherberg. Herbergiers zorgden er namelijk voor dat schaatsers vanaf het ijs op stro de herberg binnen konden komen voor koek en zopie. Zo bleek uit het onderzoek dat er nog een aantal ijsherbergen waren bijvoorbeeld aan de Aalsumerpoort en Woudpoort. Voorheen heette de IJsherberg ‘het wapen van Oostdongeradeel’ maar omdat er meerdere herbergen waren met deze naam werd dit dè IJsherberg.
Met één stap bevond je je in een andere gemeente
“Wat voor veel mensen een verrassing was tijdens de lezing is dat Dokkum tot 1925 eigenlijk alleen grondgebied had binnen de Bolwerken.” Als je door de stadspoorten kwam stond je direct in een andere gemeente, ging je naar het zuiden dan stond je bij de Woudpoort gelijk in gemeente Dantumadeel. De IJsherberg lag dus niet in Dokkum maar in voormalige gemeente Oostdongeradeel. “Sterker nog, de IJsherberg is in de Franse tijd het gemeentehuis van de Mairie Ee geweest. Dat lag net 100 meter buiten de Dokkumer stadspoorten.”
Onderzoek met open einden
Piet de Haan heeft getuigen gesproken, archiefonderzoek en kaartonderzoek verricht voor het onderzoek. Daar tegenover richtte Warner zich op het schrijven van teksten en de vormgeving van het rapport. “Je denkt eerst dat het Harddraverspark een klein gebied is met voornamelijk weiland en aantal bebouwingen, maar er kwam zoveel informatie naar boven.” Het onderzoek heeft open einden waar nog steeds aan gepuzzeld wordt. Doordat primaire bronnen soms lastig te vinden zijn en er soms geen bewijs is, blijft men gissen naar de waarheid. “Zo’n onderzoek staat nooit stil. Het kan best zijn dat mensen na het lezen van ons onderzoek met aanvullende informatie zal komen. Daar zijn we heel benieuwd naar!”
Reeks artikelen over bevindingen
Warner ervaarde de lezing als een geslaagde avond met een grote opkomst. “Tijdens de lezing werd uitgelegd waar de namen van bepaalde bouwsels vandaan kwamen, wat het belang van de ruimte was en hoe het ooit gebruikt werd.” Dit hebben ze van het begin der tijden tot het nu beschreven in hun onderzoek. Aanwezige konden een boekje van zestig pagina’s meenemen over het onderzoek. Onderzoekers Warner en Piet zijn redactielid van De Sneuper, het ledenblad van de Historische Vereniging Noordoost-Friesland. Daar zullen ze te zijner tijd vijf à zes artikelen publiceren over het onderzoek.
