De gemeente Noardeast-Fryslân heeft besloten om de pilot voor het jaarrond openstellen van openbare toiletgebouwen in Dokkum stop te zetten. De pilot, bedoeld om zowel toeristen als camperaars en gebruikers van de HogeNood-app ook buiten het hoogseizoen toegang te geven tot toiletten, liep uit op aanhoudende overlast en vernielingen. Dat kwam omdat de drie betrokken locaties – de Woudpoort, de Watergeus en de Boekanier aan de Van Kleffenstraat – vrij toegankelijk gemaakt, zonder toegangscontrole zoals een cijferslot of andere beveiliging. Het uitgangspunt was om het gebruik zo laagdrempelig mogelijk te houden, maar deze aanpak bleek een verkeerde inschatting.
Achtergrond en doel van de pilot
De pilot was opgezet met het doel om de gastvrijheid van de stad te vergroten en bezoekers ook buiten het toeristenseizoen toegang te bieden tot openbare toiletten. De gemeente voorzag hiermee in een behoefte aan sanitaire voorzieningen gedurende het hele jaar, met name voor camperaars en gebruikers van de HogeNood-app, maar ging de mist in door het openstellen op te vatten als het daadwerkelijk altijd open houden van de deuren. Daardoor kwamen er na de start meldingen binnen over overlast en vernielingen. Zo werden in de Watergeus en de Boekanier spiegels en leidingwerk vernield, plafondplaten kapotgemaakt en wanden beklad. Ook werden jongeren aangetroffen die vermoedelijk drugs gebruikten in de gebouwen. De gemeente heeft geconcludeerd dat de veiligheid en hygiëne niet konden worden gegarandeerd en dat de pilot daarom voortijdig moest worden beëindigd.
Evaluatie en toekomstige stappen
Welke maatregelen nodig zijn om in de toekomst openbare toiletten op een veilige en verantwoorde manier jaarrond open te kunnen stellen. Hierbij wordt gedacht aan het plaatsen van toegangssystemen, zoals een cijferslot waarvan de code op aanvraag beschikbaar is, of het inzetten van andere vormen van toezicht wordt nog nader bekeken. Een andere aanpak wellicht had voorkomen dat de pilot op deze manier had moeten worden stopgezet. Het oorspronkelijke doel – een gastvrije en toegankelijke voorziening – komt hiermee helaas niet tot zijn recht. Redenen voor de opstelling waren onder andere dat één op de vier buikpatiënten weleens geweigerd wordt bij winkels, horeca en supermarkten, net als gezinnen met jonge kinderen en ouderen die minder snel naar een toilet kunnen lopen en vaker een zwakke blaas hebben. Bovendien horen toegankelijke toiletten volgens de gemeente bij een bij een gastvrije winkelstraat.
De gemeente meldt nog wel dat bij het gemeentehuis een nieuw (rolstoel toegankelijk) toilet voor bezoekers geopend is. Het toilet is voor weliswaar voor iedereen toegankelijk, maar tijdens openingstijden moet er wel eerst een sleutel afgehaald worden bij de receptie. Na openingstijden is het toilet met een zogenaamde eurosleutel voor een beperkte doelgroep te gebruiken.
