Dokkumer Eelke Krol vertrekt op vrijdag 20 januari 2023 naar Oekraïne om te helpen met de wederopbouw van het land. In Irpin treft hij een stad aan in puin, maar ook een stad waar ondanks alles dankbaarheid, veerkracht en hoop zegevieren.
Dokkumer Eelke Krol vertrekt op vrijdag 20 januari 2023 naar Oekraïne om te helpen met de wederopbouw van het land. In Irpin treft hij een stad aan in puin, maar ook een stad waar ondanks alles dankbaarheid, veerkracht en hoop zegevieren.
71% van Irpin verwoest
Één jaar geleden, op 24 februari 2022, breekt de oorlog uit in Oekraïne. Er wordt hevig gevochten in de voorsteden van Kyiv, waaronder Boetsja en Irpin. Eind maart wint Oekraïne de Slag om Kyiv: de Russische soldaten trekken weg naar het front in de Donbas regio. Van Irpin is dan maar weinig meer over. Raketinslagen en fosforbommen hebben een spoor van gruwel achtergelaten. De burgemeester meldt dat 71% van de stad verwoest is. Meer dan 1.000 gebouwen hebben schade opgelopen, 115 zijn volledig met de grond gelijkgemaakt. Het overgrote deel zijn woningen van burgers. De Irpin Bible Church, een baptistengemeente in Irpin, houdt onbevreesd haar deuren open en komt in actie voor iedereen in de regio die hulp nodig heeft. De kerk wordt in de maanden na de inval door de Oekraïense overheid aangewezen om als lokaal rode kruis te fungeren en zodoende alle hulpstromen de regio rondom Kyiv te coördineren en te verzorgen. Dagelijks verstrekken gemeenteleden voedselpakketten, organiseren ze activiteiten, bieden ze medische hulp en gaan ze met verschillende teams op pad voor uiteenlopende werkzaamheden in Irpin en omliggende steden. Stadskerk de Wijngaard uit Leeuwarden heeft sinds het begin van de oorlog een goede band met de Irpin Bible Church. De twee gemeenten raken met elkaar in gesprek en komen op het idee om naast hulptransporten ook herstelreizen naar Oekraïne op te zetten. Nederlanders die de handen uit de mouwen willen steken kunnen zich hiervoor aanmelden.
Handen uit de mouwen voor de wederopbouw
Eelke geeft zich op voor de zevende hulpreis die de Wijngaard organiseert. De reis vindt plaats van 20 t/m 27 januari 2023. De Slag om Kyiv is dan bijna een jaar geleden; Irpin is begonnen aan zijn wederopbouw. “Ons werk bestond daarom voornamelijk uit praktische werkzaamheden: het opruimen van puin, het isoleren van huizen, het herstellen en aanleggen van leidingen van tiny houses,” vertelt Eelke. “Maar het ging natuurlijk ook om het bieden van een stukje troost aan de mensen daar.” Met een groep van zo’n twintig personen en twee vrachtwagens vol hulpgoederen gaan ze vrijdag 20 januari op pad. Via Duitsland en Polen reist het kerkgezelschap naar Irpin. Ze zijn nog maar net de grens over in Oekraïne als ze zien dat er langs de weg tientallen begrafenissen gaande zijn. “Het waren stuk voor stuk uitvaarten voor Oekraïense militairen. Allemaal soldaten die terug waren gekomen van het front,” legt Eelke uit. Het was zijn eerste kennismaking met Oekraïne. “Zulke beelden maken dat de oorlog plotseling heel dichtbij komt.” Zaterdag komt de groep aan in Irpin. Ze worden opgevangen door gemeenteleden van de Irpin Bible Church en verblijven in de slaapvertrekken van de kerk. “Er was stromend water, en vaak zelfs warm water, maar de elektriciteit was schaars. ’s Nachts was het pikkedonker op straat, want het beetje elektriciteit wat er was, werd niet ‘verspild’ aan lantaarnverlichting.” Zondag is de eerste “echte” dag in Oekraïne. ’s Ochtends wonen de Nederlanders de kerkdienst van de Irpin Bible Church bij, ’s middags krijgen ze een rondleiding door de stad. Tijdens de rondleiding ziet Eelke dat hier diepe wonden geslagen zijn. “Irpin leeft en gaat zo zijn gangetje, maar er is hard gevochten,” vertelt hij. “De Russen hebben auto’s doorzeefd met kogels, huizen zijn met de grond gelijkgemaakt, winkels zijn afgebrand, straten liggen open.” De Oekraïense kerkleden laten hem tijdens de rondleiding ook de brug van Irpin zien. Een bekend beeld voor velen: dit is het keerpunt van de invasie van Kyiv. De brug is door Oekraïne zelf opgeblazen om de opmars van Russische tanks richting de hoofdstad te stuiten. Volgens Eelke wordt er inmiddels gebouwd aan een nieuwe brug. “Het geheel was indrukwekkend om te zien.” Wat de Dokkumer opvalt, is de aanwezigheid van de vele street art in de getroffen stad. “We reden bijvoorbeeld langs een kunstwerk van Banksy op een kapotgeschoten appartementencomplex,” vertelt hij. Ook bezochten ze het project #flowersforhope. “Aan de rand van Irpin vind je een groot aantal auto’s die door de Russen zijn vernield of uitgebrand. Oekraïense artiesten hebben de wrakken afgelopen zomer beschilderd met zonnebloemen, om mensen een beetje hoop te bieden in deze donkere tijden.”
Puin, puin en nog eens puin
Maandagochtend gaat de wekker om 6:00 uur. Eelke en de rest van het team moeten vroeg uit de veren, want hun werk kan beginnen. De Irpin Bible Church heeft een aantal adressen verzameld van mensen die hulp nodig hebben. Eelkes eerste klus is het opruimen van puin in de tuin van een Oekraïens gezin. Al snel blijkt dat puinruimen een groot deel van de week in beslag neemt: door raketaanvallen, brandbommen en explosies liggen veel huizen en tuinen in Irpin vol met zand, bakstenen, hout, oud ijzer, noem maar op. Dat moet opgeruimd. Alles gaat met de hand, machines zijn er nauwelijks. Één van Eelkes meest bizarre klussen is puinruimen bij een huis dat slachtoffer is geworden van maar liefst drie fosforbommen. “De rest van de huizen in de straat mankeert niets, maar deze woning was compleet verwoest. Alleen de muren stond nog. Hoe heet zo’n fosforbom moet zijn geweest, kun je zien als je het huisraad uitgraaft: het glas is gesmolten, het bestek is aan elkaar gelast en het steen is verpulverd.” Puinruimen is zwaar maar geeft voldoening. Tijdens elke klus staat de Dokkumer versteld van de ongekende wilskracht van de inwoners van Irpin om hun stad weer op te bouwen. Hij vindt het ook bijzonder om te zien hoe dankbaar de mensen hier zijn. “Een vrouw wiens tuin we hadden opgeruimd nam ons na de tijd even apart. Ze begon te lachen en omhelsde ons, bad voor ons, bedankte ons voor ons werk. Daar doe je het voor. Dat raakt je.”
Luchtalarm op Zelenski’s verjaardag
Woensdagochtend neemt Eelke een pauze van al het puin scheppen: hij gaat bezig met zijn eigen vakgebied, namelijk met het aanleggen en koppelen van een waterleiding. Als hij daarvoor materialen haalt bij een bouwwinkel, heeft hij opnieuw een bijzondere ontmoeting. “Op het eerste gezicht lijken Oekraïners een behoorlijk stug en nors volk, veel norser dan Nederlanders. Maar toen ik aan de vrouw achter de kassa uitlegde wat ik hier deed, pakte ze mijn hand en met tranen in haar ogen zei ze: “God bless you.” Ze vond het heel bijzonder dat mensen uit andere landen naar Irpin kwamen om Oekraïne te helpen.” Woensdagmiddag is het voor het eerst raak: het luchtalarm gaat af. Het is 25 januari, de verjaardag van president Zelenski. “Al van tevoren werd gewaarschuwd voor nieuwe drone- en raketaanvallen van de Russen. Gelukkig hebben wij niets zien vliegen boven Irpin,” aldus Eelke. Later blijkt dat er die dag wel kruisraketaanvallen zijn geweest in Kyiv. Over het hele grondgebied van Oekraïne zijn meer dan 55 raketten afgevuurd. Volgens het Oekraïense leger zijn 47 onderschept, waarvan 20 vlak bij de hoofdstad. Er vielen in totaal elf doden.
Slava Ukraini
Na nog twee dagen puinruimen, kabels aanleggen en tiny houses installeren, is het vrijdag 27 februari weer tijd voor de groep Nederlanders om te vertrekken. “Het was een bijzondere week,” vindt Eelke. “Je bouwt een bijzondere band op met je groepsgenoten, en met de Oekraïners die je ontmoet. De vele verhalen en onnodige vernielingen maken boos. Een paar Oekraïense gezinnen zijn een beetje geholpen, maar je ziet ook dat er nog velen zijn te gaan. Zo zinloos en lukraak is hier alles vernield. Hier spelen kinderen, krijgen norse vrouwen tranen in de ogen als ze horen wat je hier doet, krijgen trieste mannen een glimlach en noemen Gods naam als reden voor jouw aanwezigheid. Vier dagen stenen, puin en oud ijzer sjouwen en bouwen aan soms niks. Slava Ukraini.” Voor meer informatie over de herstelreizen naar Oekraïne die de Wijngaard organiseert, kijk op https://www.stadskerkdewijngaard.nl/nieuws/kom-in-actie-voor-irpin-in-oekraine/.
