Afgelopen zomer had Nico Douma zijn laatste werkdag bij Drukkerij Douma Dokkum. Na 34 jaar eigenaar te zijn geweest van het familiebedrijf, gaf Douma in 2016 het stokje over aan zijn opvolger Rogier Peters. Na twee jaar loondienst gaat Douma nu genieten van zijn welverdiende vrije tijd. Grafisch Lyceum Amsterdam Op 18-jarige leeftijd vertrok de langharige Nico Douma naar Amsterdam voor de opleiding aan de Grafische school. Voorál omdat de opleiding in Amsterdam was: “Amsterdam was prachtig maar op school was het een behoorlijke chaos. De helft van de docenten was nog van de oude stempel en stonden totaal niet open voor de veranderingen die plaatsvonden in het onderwijs en de grafische industrie in de jaren 70. De andere helft werd beïnvloed door de hippies. Een prachtige periode, maar ik was niet heel schools.” Voor het derde schooljaar, het praktijkjaar, besloot Douma aan de slag te gaan bij de Handelsdrukkerij van 1874 in Leeuwarden. Bewust niet in het familiebedrijf: “Het was niet zo dat mijn ouders mij druk op legden om het familiebedrijf over te nemen. Maar ik was wel de enige zoon, dus het lag wel voor de hand. Het leek me verstandig om eerst ergens anders ervaring op te doen. Ik heb daar 8 jaar gewerkt en had net mijn eerste sollicitatiebrief voor een andere baan de deur uit, toen mijn vader me vroeg het familiebedrijf over te nemen.” Historie familiebedrijf Drukkerij Douma Dokkum De geschiedenis van Drukkerij Douma begint in 1902. Aan de Vleeschmarkt in Dokkum wordt Drukkerij D.P. Douma opgericht. Al snel verhuist het bedrijf naar de Gasthuisstraat en hier vindt ook de oprichting van de Dokkumer Courant plaats. Na de Tweede Wereldoorlog ontwikkelt de drukkerij zich tot een regionale handelsdrukkerij die in de wijde omgeving bekend is. In 1982 neemt Nico Douma als vierde generatie het bedrijf over van zijn vader, die vanwege gezondheidsredenen moest stoppen. Op dat moment werkten er 4 mensen bij Drukkerij Douma: vader Douwe Popke Douma, zijn vrouw en twee werknemers. Onder leiding van Nico Douma groeit het bedrijf en verplaatst het in 1989 naar het industrieterrein Betterwird. Het pand in de binnenstad was niet langer ideaal en Drukkerij Douma wilde op groter formaat gaan drukken. Vanwege het plotseling overlijden van hun “zetter” (lettertekens en karakters op juiste plaats zetten in de drukvormen) Lucas Zoethout op 43 jarige leeftijd, springt Sylvia Koeleman ev Douma in op meerdere fronten. Vanaf dat moment is Sylvia onmisbaar voor de Drukkerij en is de taakverdeling duidelijk: “Ik zorgde dat het werk werd binnengehaald en Sylvia zorgde ervoor dat het drukklaar bij de drukkers kwam” aldus Douma. Ontwikkelingen in de grafische industrie De periode dat Nico aan het hoofd van de drukkerij stond beleefden ze de meest ingrijpende periode in de grafische industrie. Naast de overgang van boekdruk naar offset en alle gevolgen die dat met zich meebracht, speelde vanaf 2000 de introductie van internet een rol. Continu moest Douma zich laten informeren over de ontwikkelingen en investeren in de bijbehorende nieuwste technieken. Veel van de informatie verkreeg hij door het deelnemen in besturen en organisaties van de grafische industrie. Een hele belangrijke was de Printass groep, een club van drukkers die zich verenigde om zo met elkaar op de hoogte te blijven van alle ontwikkelingen in de industrie. Milieuvriendelijk en duurzaam Naast alle grafische ontwikkelingen heeft Drukkerij Douma zich ook altijd hard gemaakt voor een milieuvriendelijke en duurzame manier van produceren. Al vanaf 1986 is Drukkerij Douma Dokkum milieu gecertificeerd en behoorde het bedrijf tot een van de eerste drukkerijen van Nederland die vrij was van oplosmiddelen. De drukkerij heeft de omstandigheden van zijn werknemers altijd belangrijk gevonden in de industrie waar OPS, ook wel de schilders ziekte genoemd, veel voor kwam. Ook vandaag de dag loopt de drukkerij nog steeds aan tegen machines en technieken die niet volledig zijn ingesteld op plantaardige middelen. In 2002 vierde Drukkerij Douma Dokkum het 100-jarig bestaan en bekrachtigde Koningin Beatrix persoonlijk de drukkerij tot Hofleverancier bij Koninklijke Beschikking: “Via burgemeester Roel Cazemier ontvingen wij deze onderscheiding, deze geeft aan dat je op regionaal gebied een toonaangevend bedrijf bent, dat je maatschappelijk betrokken, en van onbesproken gedrag bent. Een prachtige waardering voor de drukkerij!” Koers voor Drukkerij Douma Vanwege de continue ontwikkelingen schrijft Douma in 2000 een plan voor de drukkerij waarin hij de koers bepaalt tot 2005 en die daarna verder doorontwikkeld moet worden. In dit plan worden twee zaken besproken: “Het belangrijkste was dat in dit plan kwam te staan waar we met Drukkerij Douma naar toe wilden, welke technische ontwikkelingen gaan we doorvoeren om te overleven in deze steeds veranderende industrie. Het tweede punt was: wie neemt de drukkerij op termijn over? Door het vroege overlijden van mijn vader heb ik altijd als doel gehad om met 55 jaar met pensioen te willen gaan. Om, hopelijk, in goede gezondheid nog te kunnen genieten van de vrijheid samen met mijn vrouw en twee dochters. Omdat toen geen van beide dochters de ambitie had het familiebedrijf over te nemen, moest ik op zoek naar een juiste opvolger.” De koers werd bepaald: “De afgelopen 100 jaar was Drukkerij Douma Dokkum een ‘normale drukkerij’ maar vanwege alle ontwikkelingen op het internet werd duidelijk dat er steeds meer productspecialisten zouden komen. Volgens de Printass-groep zou daardoor in de loop van de jaren een teruggang van het aantal drukkerijen plaatsvinden van 4000 naar 1000. We besloten een drukkerij voor exclusieve producten met behulp van bijzondere druktechnieken te worden. Dat was vroeger al mijn ambitie, vandaar dat ik alle oude apparatuur altijd heb bewaard. Maar hierdoor moest ik ook weer investeren in nieuwe bijzondere machines en daarbij gangbare offsetpersen afstoten, plus het bijbehorende personeel. Dat was geen leuke periode. Daaroverheen kwam de crisis die in 2008 zijn intrede deed. We moesten behoorlijk reorganiseren en gingen van 14 man personeel naar 6. Een behoorlijke verschuiving die moest gebeuren om overeind te blijven, dit was niet fijn. Zo rond 2012/2013 was alles weer op orde. Daar waar internet eerst onze bedreiging was, werd het nu onze redding. Klanten uit heel Nederland wisten via internet onze drukkerij te vinden voor exclusieve opdrachten.” vertelt Nico Douma. Overname Drukkerij Douma Tijdens deze zware periode voor Drukkerij Douma, kwam Douma in contact met collega-drukkerij Schaafsma-Brouwer. Deze drukkerij uit Dokkum kende ook zware jaren en in 2006 kwam Rogier Peters over van Schaafsma-Brouwer naar Drukkerij Douma. Peters kwam eerst in loondienst, maar behoorde tot het plan van Douma van 2005: hij moest de opvolger worden van Nico Douma. Dit vond plaats in 2016 en Douma bleef nog twee jaar in loondienst: “Zo kon de drukkerij nog gebruikmaken van mijn 40-jaar opgebouwde kennis. Maar nu is het mooi geweest en heb ik tijd voor andere dingen. Er zijn genoeg organisaties, besturen of clubjes waar ik momenteel mijn tijd aan besteed. Maar ik doe alleen maar dingen die ik leuk vind.” De afgelopen jaren organiseerde Nico Douma naast het leiding geven aan de drukkerij, meer dingen die hij leuk vond: “Ja, het 25 jaar kalenders maken met kunstenaar Joop Visser was natuurlijk een hoogtepunt. Joop Visser bedacht een prachtig idee voor een kalender en ik hoefde alleen maar aan te geven of het haalbaar oftewel maakbaar was. Over deze 25 kalenders hebben we zelfs een boek geschreven. Het is een bijzonder boek geworden waarin we omschrijven welke bijzondere technieken wíj als drukker in huis hebben. Deze kalenders verstuurden we dan naar onze klanten. Ik had wel meer bijzondere ideeën, maar altijd met een visie dat het belangrijk moest zijn voor het bedrijf. Zo organiseerden we ook twee keer per jaar “Kunst op Kantoor” en kreeg een kunstenaar een tijdelijke galerie in de drukkerij. Voor de opening nodigden we dan ook onze klanten uit, dat klantencontact vond ik erg belangrijk. Het was mijn manier van bedrijfsvoering.” De komende tijd rondt Douma de bestuursfuncties die verder weg zijn af en heeft hij genoeg plannen voor de toekomst: “Er zijn al een aantal hobby’s en projecten waar ik het erg druk mee heb. En als de winter zijn intrede doet wil ik wat vaker naar het Streekarchief. Daar liggen over een periode van meer dan 100 jaar documenten uit het archief van Drukkerij Douma o.a. over de tijd dat mijn voorouders zich in Zuid-Afrika bevonden. Dat wil ik allemaal doornemen en uitwerken.” aldus de ‘vrije’ Nico Douma.
