Dokkum toen en nu: Reyner Bogermanstrjitte

De historische binnenstad van Dokkum kent tal van bijzondere plekjes met een goed verhaal. Zowel binnen als buiten de binnenstad zijn de afgelopen jaren gebouwen gesloopt, opgeknapt of nieuwgebouwd. In-Dokkum.nl duikt in de rubriek ‘Dokkum toen en nu’ de geschiedenis in. Waarom heeft een straatnaam die naam gekregen? En wat stond er vroeger op de plek van wat er nu staat? In deze editie: De Reyner Bogermanstrjitte, een straatnaam vernoemd naar rechtsgeleerde en historicus, Reyner Bogerman. Levensloop Reyner Bogerman is in Dokkum geboren en komt vaak voor als Regnerus Doccumanus of Reyner (Reyneer, Reynier) van Dockum. Zijn vader was Jacob Bogerman, of hij een Fries was is niet bekend. Zijn moeder daarentegen was zeker een echte Friezin. Zij heette Doen Rynthiama, van haar had Reyner de Friese taal geleerd. Omstreeks 1498 werd Reyner Secretaris der stad Kampen. In 1500 verschijnt hij er als orgelist in het Memorieboek van de St. Cuneren Memorie of broederschap. In 1509 werd hij als organist uitgenodigd om een nieuw orgel in de Jacobskerk te keuren. Tot 1514 bleef Bogerman Secretaris. Hij schreef Latijnse verzen en tweemaal vertegenwoordigde hij mede Kampen als Hansestad. Waar hij van 1514 tot 1518 was, is onbekend. In 1518 treffen we hem aan als advocaat postulant voor den Hove van Holland in Den Haag. Hij was er opgenomen door president Nicolaus Everardi. Bogerman betoonde zich toen als rechtgelovig, strijdvaardig zoon der oude kerk. In 1521 werd hij Secretaris van Groningen, een plek waar hij veel kennissen had. Zijn moeder werd daar begraven. In 1535 ging hij als gezant nar Lüneburg. Ook de jaren tussen 1536 en 1540 zijn onbekend tot hij op 27 december 1540 opnieuw tot Secretaris van Kampen werd aangesteld. Dit deed hij tot 1 juli 1553, hij werd toen ontslagen. Uit armoede moest hij bij zijn kinderen gaan wonen en alles verkopen. Rijmspreuken Toen Bogerman in 1541/1542 alle stadsrechten, staturen en privilegen moest overschrijven, vond hij het zogenaamde privilegie van Karel de Grote, dat alle Friezen vrijverklaarde. Meer was er niet nodig om zijn Friese hart te doen ontgloeien. Hij vatte het plan op en bracht het voor oktober 1542 tot uitvoering om aan te tonen dat Friezen van ouds vrij en van edele afkomst waren. Tegenover hen die beweerden, dat zij van de Joden afstamden, wilde hij bewijzen, dat zij aan Trojanen, Grieken en Romeinen, de beroemdste volken der Oudheid, verwant waren. Dat alles moest blijken, zowel uit wat oude geschiedschrijvers omtrent den oorsprong der Friezen berichten, als uit de door hen gebruikte eigen- namen en de taal die zij spraken. Zo is het werk ontstaan, waaraan de volgende rijm- spreuken zijn ontleend. Het bestaat uit drie delen, handelend over den oorsprong, de eigennamen, en de spreektaal der Friezen. Dat Bogerman veel daarmede ophad blijkt reeds daaruit, dat hij in 1551 het geheel nieuw bewerkte.