In het Dokkumer vragenuurtje ‘ondervragen’ we regelmatig een bekende of minder bekende Dokkumers het hemd van het lijf. In deze editie: Clara Sijtsma.
In het Dokkumer vragenuurtje ‘ondervragen’ we regelmatig een bekende of minder bekende Dokkumers het hemd van het lijf. In deze editie: Clara Sijtsma. Foto: Peter Tromp Wie bent u en wat doet u? Ik ben Clara Sijtsma (1963), getrouwd en moeder van drie volwassen kinderen. Sinds 2013 ben ik uitvaartverzorgster en heb ik een eigen onderneming in Dokkum en werk ik vooral in de noordelijke helft van Nederland. Wat hebt u met Dokkum? Wij wonen hier sinds 1990. Dokkum voelt als mijn thuis, ik vind het echt heel fijn om hier te wonen. Het mooiste plekje van Dokkum is? Waar Dokkum om bekend staat: de Bonifatiuskapel. Het ademt historie en heeft een goede sfeer. Het is eigenlijk het mooiste theater van Fryslân, waar veel meer gebruik van gemaakt kan worden voor bijvoorbeeld toneelstukken, concerten, musicals en niet te vergeten uitvaarten. Ik heb al eens een uitvaart mogen begeleiden vanuit de Stilte Kapel, mijn eigen uitvaart gaat daar ook plaatsvinden. In 2016 en 2017 heb ik hier samen met een groep enthousiaste mensen Wereldlichtjesdag georganiseerd. Welk plekje in Dokkum moet direct worden aangepakt om de stad mooier te maken? Ik zou de vraag liever omdraaien: wat is de kracht van Dokkum? Dat zijn de oude stadgezichten en ik zou dan ook het stadsbestuur van Dokkum om het hart willen drukken om dat in ere te houden. De oude stadsgezichten met de oude gebouwen dát is Dokkum en daar staat Dokkum om bekend. Een slecht voorbeeld vind ik dan ook het (nieuwe) gemeentehuis of de vele moderne appartementencomplexen binnen de Bolwerken. Maak de volgende zinnen af: Parkeren in Dokkum is… prima zoals het is met vier grote parkeerplaatsen op loopafstand van het centrum. Dokkum is over tien jaar… hopelijk nog met het levendige centrum met terrasjes en winkels, en zijn niet alle ondernemers vertrokken naar plekken buiten het centrum. De nieuwe markt is... nog nooit zo mooi geweest in de laatste decennia. Ik hoop dat ze het zo houden en het nog levendiger maken met bijvoorbeeld in de zomerperiodes foodtrucks en kraampjes met gunstige prijzen voor de exploitanten. En dan de persoonlijke vragen, speciaal voor jou: Sinds 2013 bent u zelfstandig uitvaartbegeleider. Wat deed u hiervoor? Van jongs af aan heb ik in de zorg gewerkt: met dementerende mensen, in de thuiszorg, met mensen met een verstandelijke beperking, in de terminale thuiszorg en ook in het mortuarium van Dokkum. Op mijn zeventiende ontdekte ik al dat ik het liefste uitvaartverzorgster wilde worden. Tijdens mijn stage kwam ik veel in aanraking met de dood, en dat klinkt misschien vreemd, maar dat trok mij. Ik wist dat ik meer levenservaring nodig had om het werk van een uitvaartbegeleidster uit te voeren. Vanwaar de switch om toch (zelfstandig) uitvaartbegeleidster te worden? Rond mijn 50e verjaardag zeiden mijn kinderen: “As mem it no net docht, dan wolle wy mem der noait wer oer hearre!”. Ik deed de laatste zorg van een overledene al veel voor mijn werk in het mortuarium, woonde dus ook veel uitvaarten bij en had het er al jaren over met mijn man en kinderen. Het duwtje van mijn kinderen had ik nodig om de opleiding tot uitvaartbegeleider te volgen en mijn eigen onderneming te beginnen. Hoe ziet een dag van een uitvaartbegeleider eruit? Er is geen dag hetzelfde! Omdat ik dag en nacht bereikbaar ben, moet mijn gezin ook volledig achter dit beroep staat. Mijn werk gaat áltijd voor. Zodra ik een melding krijg sta ik volledig tot beschikking van de nabestaanden. Ik begeleid families en nabestaanden bij het ontzorgen in de moeilijke tijd na het overlijden van een dierbare. Ik probeer ze rust te brengen, maar bied ook een schouder en een luisterernd oor. Ik ben niet alleen de uitvaartbegeleider maar vaak ook maatschappelijk werkster. Tot en met de uitvaart begeleid ik de mensen, maar ik bied ook nazorg, dat is net zo belangrijk. Tijdens zo’n periode ben ik volledig gefocust op de familie. Ook als ik thuis ben, ben ik steeds met mijn hoofd daar. Ik wil er gewoon voor de nabestaanden zijn. Ook hecht ik er veel waarde aan om het gesprek over het levenseinde en de wijze van begraven of cremeren op tijd aan te gaan, wanneer dat mogelijk is. Daarvoor heb ik het wensenboekje ‘Wensen voor mijn afscheid’ ontwikkeld. Dit is een goed hulpmiddel om bijvoorbeeld samen met je partner of kinderen in te vullen en erover te praten. Dat geeft nabestaanden rust op het moment dat het einde daar is, zodat er ruimte is om op een passende manier te rouwen en afscheid te nemen. Indien gewenst kan ik bij een dergelijk gesprek aanwezig zijn om advies te geven, zo’n gesprek kan heel moeilijk zijn maar geeft vaak wel vaak rust. Wat maakt uw werk zo mooi? Ik heb het mooiste werk van de hele wereld! Ik ben zo blij dat ik er voor andere mensen kan zijn, iets voor ze kan betekenen. En dan die dankbaarheid van mensen… Ik zeg wel eens: ik ben op de wereld gekomen om iets voor anderen te betekenen. Twee dingen in het leven staan vast: we worden geboren en we gaan dood. Voor dat eerste stuk rondom de geboorte is best veel aandacht, maar het stuk rondom de dood en de rouwverwerking is minstens zo belangrijk. Is het niet heel erg (emotioneel) zwaar werk? Ja, dat is het zeker. Maar mensen die in verdriet zijn, zijn echt en puur. Ik kom daar als ze zichzelf zijn, ik zie de échte mens. Het contact met de mensen is zo mooi en intensief, ik kan dat volhouden omdat het me zoveel brengt en leert. Mensen om mij heen zeggen ook wel: “Je zit altijd in een ander zijn verdriet”. Dat is wel zo, maar het brengt ook heel veel moois en ik kan heel goed een knop omzetten, mijn eigen gevoel even aan de kant zitten. Mijn tranen komen later wel. Hoe is het om uitvaartbegeleider te zijn tijdens de coronacrisis? Mijn werk heeft in de afgelopen maanden een nieuwe dimensie gekregen. Door de coronamaatregelen moest er in korte tijd anders gewerkt worden en kwamen de nodige uitdagingen voorbij. Een leerzame tijd waar veel mooie nieuwe inzichten uit voort gekomen zijn. De uitvaarten die ik de afgelopen maanden heb mogen verzorgen, hebben mij geleerd dat het ook met beperkende maatregelen mogelijk is om op een respectvolle en passende manier afscheid te nemen van een dierbare. Wat vooral indruk op mij maakte is het idee dat, ondanks gesprekken op anderhalve meter afstand en geen lichamelijk contact, het toch mogelijk is om gevoelens te delen. Het oogcontact was veel intenser. Normaal kun je bij het condoleren heel dicht bij elkaar komen en gaat het meer om het schudden van handen dan om het oogcontact. In de huidige situatie is het andersom. Ik heb gezien, en gehoord, dat oogcontact veel los kan maken en dit aan oprecht meeleven niets afdoet. Waarom kiezen mensen voor u als uitvaartbegeleider? Dat is lastig om over jezelf te zeggen, natuurlijk. Mijn zoon Thomas (journalist en schrijver) schreef er bij het zesjarig jubileum van mijn onderneming een stukje tekst over: “Ze is dagelijks met haar passie bezig: er voor mensen zijn. Bij haar ben je in goede handen, ze maakt een afscheid persoonlijk. Ze luistert, brengt rust en maakt elke minuut voor je vrij.” Vindt u het prettig om zelfstandige te zijn? Ik ben bewust volledig onafhankelijk en niet gebonden aan een organisatie. Iedereen kan gebruik maken van mijn uitvaartbegeleiding, daarbij maakt het niet uit waar of hoe je verzekerd bent. De keuze van een uitvaartbegeleider staat los van de verzekering of uitvaartvereniging. Ik werk alleen maar samen met mensen die ook vanuit hun hart werken, met lieve collega’s die er precies hetzelfde in staan als ik. Je kunt een afscheid maar een keer doen, je krijgt geen herkansing! Heeft u naast uw werk nog tijd voor hobby’s en sporten? Nee, maar dat heb ik ook niet echt nodig. Op vakantie lees ik graag, daar kom ik thuis niet aan toe. Verder mag ik graag in huis om rommelen, ik hou van schoon en netjes. Ben zowel in huis als in mijn werk écht perfectionistisch. Heeft u wensen/dromen voor de toekomst? We hebben in onze privésfeer een verschrikkelijk moeilijk jaar gehad met meerdere overlijdens, ik hoop daarom dat dit jaar snel voorbijgaat. En dat we gezond blijven en yn leafde meielkoar. Ik ben met een heel klein beetje tevreden en hoop dat ik nog veel voor anderen kan betekenen. Keuzevragen: Nieuws uit de krant of online? Online. In de auto of op de fiets? Helaas te veel in de auto voor mijn werk. In de stad doe ik alles lopend. Online shoppen of de stad in? Ik kom uit een ondernemersgezin en werd opgevoed met het idee “iedereen moet eten, dus koop je dingen lokaal”. Vandaag de dag koop ik nog zoveel mogelijk in Dokkum, dat vind ik nog steeds heel belangrijk. Om af te sluiten: Heb je suggesties voor mensen die je in het Dokkumer vragenuurtje wilt zien? Sije van der Meulen
